Melkproducten: het zijn volvette zuivelproducten waar veel calorieën in zitten. Daarnaast zijn er mensen die beweren dat melk voor de kalfjes is. Wij horen dus helemaal geen melk te drinken. Zo’n 70% van de wereldbevolking lijdt aan een lactose-intolerantie. Last but not least: we zijn ook nog eens de enige diersoort op Aarde die na de zoogperiode melk blijft drinken. Zijn melkproducten slecht voor de mens?
In dit artikel gaan we wetenschappelijke studies erop nahouden. We kijken naar de evolutie, anatomie en geschiedenis van de mensheid. Zo is er na dit artikel voor eens en voor altijd duidelijkheid over melkproducten.
Welke zuivelproducten zijn er?
De verschillende zuivelproducten zijn:
- Melk
- Yoghurt
- Griekse yoghurt
- Roomboter
- Kwark
- Skyr
- Melk kefir
- Kaas
- Creme fraiche
- Slagroom
Ook zijn er veel producten waarin melk zit verwerkt, zonder dat we daar vanaf weten.
Hierbij heb ik het over producten, zoals:
- bewerkt vlees
- sausjes
- dressings
- brood
- deegwaren
- koekjes
En natuurlijk: chocola! Maar dat weten de meeste wel, denk ik.
Eieren worden door veel mensen ook gezien als melkproduct. Dit is niet het geval. Er komt geen zuivel voor in ‘n ei.
Nu we weten waar zuivel inzit, gaan we kijken naar de voedingswaarde. Zijn melkproducten gezond voor ons?
Zijn melkproducten slecht?
Laat ik meteen met de deur in huis vallen: melk is voor de één goed. Voor de ander slecht. Melk kan zowel een superfood als een gif zijn. Dit heeft te maken met:
- de voedingswaarde per melkproduct
- in hoeverre het product bewerkt is
- de mate van acceptatie van melkeiwitten door het lichaam
- de tolerantie voor melksuikers
Het ligt dus allemaal wat genuanceerder dan hierboven is beschreven. Om een beter antwoord te geven op de vraag gaan we eerst kijken of het drinken van melk ‘natuurlijk’ is. Waarom drinkt de mens in hemelsnaam nog melk na de zoogperiode?
Zijn melkproducten slecht na de zoogperiode?
‘Melk is voor de kalfjes’. De mens hoort dit helemaal niet te drinken. Veel mensen snappen niet waarom wij als enige zoogdieren op Aarde überhaupt melk drinken. Het is toch volstrekt onlogisch?
Onlogisch is het zeker. En de melk die wij drinken is inderdaad voor de kalfjes.
Wat we hierbij vergeten is dat de mens een zeer mobiel en intelligent wezen is. Daarom zijn wij ook één van de weinige zoogdieren met zo’n groot assortiment aan voeding. De mens is daarom één van de enige diersoorten die kreeft, slak, mosselen, oesters en zuivel aan zijn dieet toevoegt.
Andere dieren lusten ook melk.
Omdat andere dieren minder de beschikking hebben tot deze voedselbronnen, valt dus te verklaren waarom wij de enige in onze soort zijn die na de zoogperiode melk blijven drinken. Bied je een andere diersoort melk aan? Dan zal deze instinctief de melk consumeren. Vandaar dat eekhoorns en katten graag een schoteltje melk komen drinken in je tuin!
Ook insecten komen graag af op zuivel. Zo blijkt uit een test dat insecten zoals vliegen massaal afkomen op roomboter. Dit in tegenstelling tot margarine die 0 aantrekkingskracht heeft! Dit bewijst weer hoe voedzaam echte zuivel is!
Nu deze discussie ten einde is, kunnen we ons gaan richten op de voedingswaarde van zuivel.
Zijn melkproducten slecht voor de darmen?
Melk bevat melksuikers. Deze melksuiker heet lactose. Mensen met een lactose-intolerantie kunnen lactose dus moeilijk verdragen. Dit komt omdat de mens in veel gevallen niet meer beschikt over het enzym lactase. Lactase is een enzym wat van nature aanwezig is in baby’s.
Tijdens de zoogperiode van de mens krijgt het kleine lichaampje lactose binnen via de moedermelk. Lactase zorgt dus voor een betere opneembaarheid en acceptatie van de melksuikers. Hierdoor kan het lichaam beter voedingsstoffen opnemen vanuit de darmen.
Lactose is een suiker, herkenbaar aan het woord ‘ose’ wat erin verwerkt zit. Denk bijvoorbeeld ook aan gluc’ose, fruct’ose’ en galact’ose’.
De melksuiker zorgt er dus voor dat de melk wat zoeter smaakt. Melkproducten zoals yoghurt bevat weinig lactose. Daarom smaakt deze wat zuurder.
Het feit dat zuivel over suikers beschikt, geeft aan dat we weinig extra suikers nodig hebben, afkomstig uit granen, tarwe of aardappelen.
In dit artikel lees je wat de gevaren van suiker zijn.
Veel mensen beschikken dus niet meer over het enzym lactase. Dit verklaart waarom zo’n groot deel van de wereldbevolking lactose-intolerant is.
Echter, in Noordwest Europa en Amerika heeft de mens zich aangepast door de geschiedenis heen.
0 tot 15% van de bevolking in deze gebieden is lactose-intolerant. Dit komt omdat het enzym lactase na de zoogperiode bij mensen in deze gebieden blijkbaar wél aanwezig blijft. De meeste mensen in Nederland beschikken dus gelukkig over dit waardevolle enzym!
Zijn melkproducten slecht voor mensen die lactose niet kunnen verdragen?
Het antwoord hierop is volmondig JA!
Symptomen van een lactose-intolerantie.
Denk jij lactose-intolerant te zijn? Dan zou het kunnen zijn dat jij last hebt van de volgende klachten:
- rommelende buik
- opgeblazen gevoel
- misselijkheid
- buikkrampen
- slechte ontlasting
- verstopping
- obstipatie
- winderigheid
- weinig energie
- opgezette buik
- lekkende darm
Deze aandoeningen zijn voornamelijk darmaandoeningen. Denk jij lactose-intolerant te zijn? Dan is het belangrijk dat je hier serieus aandacht aan besteedt. De gezondheid van de mens begint namelijk in de darmen.
Dit komt omdat mensen beschikken over een darmflora. In deze flora leven wel miljarden darmbacteriën. Een goede balans tussen gezonde en ongezonde darmbacteriën is van onschatbare waarde!
Hoe weet ik of ik lactose-intolerant ben?
Wat je kunt doen is testen! Hierbij vermijd je zuivelproducten voor een bepaalde tijd. Daarna probeer je weer wat zuivel te eten. In deze testfase is het belangrijk naar je lichaam te luisteren. Komen de klachten terug? Dan kan het zijn dat je zuivelproducten niet goed kan verdragen.
Let op!
Zorg ervoor dat je voor langere tijd geen zuivelproducten neemt. Eén week geen zuivel geeft geen uitkomst. Jouw darmen moeten namelijk de tijd krijgen om zich te herstellen nadat alle zuivel uit je systeem is verwijderd.
Daarom adviseer ik om minimaal een maand geen zuivel te eten!
Om alles nog wat complexer te maken het volgende:
Veel mensen weten niet dat ze lactose-intolerant zijn.
Er zijn veel zuiveletende mensen die niet weten dat ze lactose-intolerant zijn. Dit komt omdat bepaalde symptomen tegenwoordig als ‘normaal’ worden ervaren. Iedereen heeft weleens buikpijn of griep. Iedereen heeft wel eens diarree. Doodnormaal toch?
Het is van belang dat deze signalen serieus worden genomen. Eet jij veel zuivel? Dan raad ik je altijd aan om de komende tijd eens goed naar je lichaam te luisteren!
Veel lactose-intolerante mensen weten niet dat ze zuivel eigenlijk wel kunnen verdragen!
10.000 jaar geleden, toen de mens is begonnen met de landbouw en veeteelt, werd er meer zuivel gegeten. Dit werd dus vooral in Europa en Amerika gedaan. De mens heeft zich in de loop van de evolutie positief aangepast aan de omgeving.
Toch zijn lactose-intoleranties aandoeningen die nog niet heel erg lang bestaan. Vroeger kregen mensen nagenoeg geen buikkrampen van deze voedingsmiddelen.
Hoe is het dan mogelijk dat dit nu pas zijn intrede heeft gemaakt?
Dit komt onder meer door de moderne technieken die we toepassen op zuivel. Door het verhitten, pasteuriseren, homogeniseren en andere bewerkingsmethoden erop toe te slaan, gaan alle belangrijke levende enzymen, vitaminen en mineralen dood. BRON
Wat overblijft is eigenlijk niets anders dan ‘wit water’ zonder voedende eigenschappen.
Het voedingsmiddel is niet meer in staat voedingsstoffen af te geven. Precies in deze tijd zijn de meeste ‘lactose-intolerante’ kinderen geboren. Ben jij lactose-intolerant? Dan zou het goed kunnen dat je onbewerkte zuivel wel kan verdragen.
Dit wil zeggen dat alleen volle, gefermenteerde of rauwe melkproducten gegeten of gedronken kunnen worden.
Rauwe melkproducten bevatten het lactase-producerende enzym lactobacillus. Door dit enzym kan lactose beter verteerd worden. BRON
De meeste mensen met een lactose-intolerantie hebben dus eerder een pasteurisatie-intolerantie. Probeer het eens uit!
Het is dus goed mogelijk dat het lage percentage aan lactose-intolerante Europeanen en Amerikanen dus nog lager wordt!
Conclusie: melkproducten zijn slecht voor mensen die lijden aan een lactose-intolerantie. Echter, in veel gevallen kunnen onbewerkte zuivelproducten beter worden verdragen door dezelfde groep mensen.
Zijn melkproducten slecht die afkomstig zijn uit de supermarkt?
In de supermarkt worden veel melkproducten aangeboden die niet goed voor ons zijn. Om de beste melkproducten in te slaan, is het belangrijk de volgende melkproducten in de schappen te laten liggen:
Gepasteuriseerde melkproducten
Het Voedingscentrum en de Voedsel- en Warenautoriteit adviseert om rauwe melkproducten altijd voor te koken. Dit om slechte bacteriën te doden en infecties tegen te gaan.
In de supermarkt mag rauwe melk niet worden verkocht. Dit vanwege de voedselveiligheid. Melkproducten worden daarom altijd eerst verhit en gepasteuriseerd voordat ze in de schappen belanden.
Door deze bewerkingsmethoden worden inderdaad slechte bacteriën gedood (indien aanwezig). Helaas gaan de levende en helende eigenschappen in melkproducten ook dood. Bij de lokale boer is rauwe melk bijvoorbeeld wél te verkrijgen.
Verse melk in de koeling is dus niet per definitie beter dan houdbare melk. Er zit nagenoeg niets meer in.
Vetarme melkproducten
Om het allemaal nog erger te maken, wordt melk ook nog eens ontvet. Dit uit ‘gezondheidsoogpunt’ zodat de melk minder calorieën bevat.
Mochten er dus nog enige vitaminen en mineralen aanwezig zijn in de melk? Dan zijn ze bij deze eruit gefilterd. Melk bevat namelijk vitaminen en mineralen die oplosbaar zijn in vet. Vetarme melkproducten kunnen dus geen vitaminen en mineralen bij zich dragen.
Veel mensen denken dat verzadigde vetten gevaarlijk en slecht zijn. Gelukkig is dit niet zo. Het zijn vooral de transvetten die slecht voor ons zijn. En weer zijn het de bewerkte voedingsmiddelen die slecht zijn.
In dit artikel leg ik uit waarom natuurlijke verzadigde vetten juist goed voor ons zijn!
In dit artikel leer je meer over cholesterol. Eerder onze vriend en beschermengel. Ouderen met een hoog cholesterol blijken zelfs langer te leven dan mensen met een lager cholesterolgehalte.
Suikerrijke melkproducten
Als dit alles nog niet genoeg is, wordt er ook nog eens suiker toegevoegd aan magere melkproducten. Deze magere varianten smaken namelijk nergens meer naar.
Het erge is dat magere vruchtenyoghurts (wit water, ontdaan van vet en voedingsstoffen met extra suiker) een gezonder imago heeft dan rauwe melk. Volle rauwe melk wordt namelijk gezien als onhygiënisch, dikmakend, calorierijk en infectiebevorderend. Zonde!
”De wereld staat letterlijk op zijn kop”
Zijn onbewerkte melkproducten dan wel gezond?
Onbewerkte zuivel zoals rauwe melk bevat van nature meer vet dan haar gepasteuriseerde broertjes en zusjes. In dit vet zitten de in vet oplosbare vitaminen A, D, E en K opgeslagen in meest bruikbare vorm.
Weston Price deed onderzoek naar natuurvolkeren. Hij concludeerde dat de gezondste mensen over grote hoeveelheden vetoplosbare vitaminen en mineralen beschikten.
Leer er meer over in dit uitgebreide artikel.
Vitamine A, D en K komt ook voor in planten. Helaas zijn deze bronnen moeilijker op te nemen voor de mens. Plantaardige vitamine A (ook wel pro-vitamine A genoemd) is de voorloper voor de echte vitamine A, die de mens uit dierlijke verzadigde vetten hoort te halen.
Plantaardige vitamine D (vitamine D2) kan door de mens helaas niet worden omgezet naar bruikbare vitamine D3. Dit, in tegenstelling tot veel andere diersoorten, die wel over deze capaciteit beschikt.
Zo zit er ook een verschil in vitamine K1 en vitamine K2. K2 is de bruikbare vorm voor het menselijk lichaam.
Ook sommige in water oplosbare vitaminen zijn te vinden in rauwe melkproducten. Daarnaast tref je in melk vitamine B12, spoorelementen, levende enzymen, probiotische bacteriën, chlorofyl, eiwitten en omega-3 aan.
In een studie is zelfs aangetroffen dat mensen die van jongs af aan rauwe melkproducten drinken, minder artma en allergieën ontwikkelen.
De dierlijke vormen van omega-3 (EPA en DHA zijn de bruikbare vormen voor het menselijk lichaam. De plantaardige omega-3 ALA wordt gezien als minimaal bruikbaar. Helaas is het menselijk lichaam in staat om maar 5% van de plantaardige ALA om te zetten naar EPA en DHA.
In dit artikel leer je meer over deze heilzame en essentiële vetten, die voornamelijk afkomstig zijn uit vette vis.
Vette en onbewerkte melkproducten behoren werkelijk tot de ware superfoods voor de mens! In tegenstelling tot wat veel mensen denken.
De gepasteuriseerde uitzondering op de regel.
(Griekse) yoghurt en melkkefir zijn vaak wel gepasteuriseerd (hoewel je kefir ook zelf kunt klaarmaken met rauwe melk). Toch zijn dit uitzonderingen op de regel. Yoghurt en kefir zijn gefermenteerde producten.
Dit betekent dat er bacterieculturen aanwezig zijn in het product. Deze culturen bestaan uit hele goede bacteriestammen die goed zijn voor bijvoorbeeld de darmflora. Lactose in een van nature aanwezige suiker in zuivelproducten. Het mooie is dat de aanwezige bacteriën goed gedijen op suikers. Lactose dient voor deze bacteriën dus als brandstof. Yoghurt en melkkefir bevatten daarom geen tot weinig lactose.
Omdat er weinig lactose aanwezig is, kunnen mensen met een lactose-intolerantie deze producten dus véél beter verdragen. Zo kan ook jij genieten van de vele gezondheidsvoordelen van zuivel!
Zijn melkproducten slecht voor mensen met een melkeiwitallergie?
Ook zijn er mensen die niet per definitie last hebben van lactose, maar toch klachten ervaren na het eten en drinken van zuivelproducten. Dit zijn mensen met een melkeiwitallergie. Deze mensen kunnen melkproducten beter laten staan.
Mensen met een melkeiwitallergie zijn niet gevoelig voor lactose, maar voor de eiwitten die in de melk aanwezig zijn.
Alternatieven voor melkproducten
Melk of melkproducten zijn zeer handig en lekker. Je kunt er bijvoorbeeld een smoothie bowl of fruitshake van maken. Ook zijn ze vaak basis voor ontbijtjes en komen ze veelvuldig voor in supermarktproducten. Zelfs van producten waarvan je het niet zou verwachten.
Indien je geen zuivel kan of wil eten, zijn alternatieven een optie.
In geval van lactose-intolerantie of melkeiwitallergie kun je kiezen voor melk dat afkomstig is van een ander dier.
Er zijn mensen die geitenmelk of schapenmelk veel beter verdragen dan koemelk. Probeer het eens uit!
Tegenwoordig zijn er ook steeds meer plantaardige melkproducten op de markt. Eigenlijk wil ik ze geen melkproducten noemen. Dit komt omdat ze niet van koemelk zijn gemaakt.
Plantaardige vleesvervangers zijn bijvoorbeeld ook geen vervangers voor vlees. De structuur en voedingswaarde is totaal verschillend.
Voorbeelden van plantaardige ‘melkproducten’ zijn bijvoorbeeld havermelk, sojamelk, kokosmelk of amandelmelk.
Weet wel dat deze producten nauwelijks voedingswaarde hebben. Vaak worden er ook nog eens suikers of zoetstoffen toegevoegd om de ‘melk’ op smaak te brengen.
Kies zo min mogelijk voor kunstmatige zuivelproducten. Echte melk bevat de meeste voedingswaarde.
Check altijd de ingrediëntenlijst om te zien of het product bewerkt is of niet.
Goede kwaliteit plantaardige melkproducten zijn ideaal voor de basis van shakes en smoothies indien je melk niet kan verdragen
Conclusie: zijn melkproducten slecht?
Nee! Echte onbewerkte melkproducten zijn ontzettend gezond voor ons. Houdbare, vetarme, gepasteuriseerde, plantaardige en gesuikerde varianten vallen in mijn oogpunt niet onder de noemer ‘melkproducten’ maar onder de noemer ‘bewerkte rommel’.
Vandaar dat ik melkproducten beschouw als gezondheidsbevorderend.
